ما چقدر جوگیر هستیم ... : این‌که ما از کی و کجا تبدیل شدیم به مردمانی جوگیر ...
این‌که ما از کی و کجا تبدیل شدیم به مردمانی جوگیر معلوم نیست، اما به لطف شبکه‌های اجتماعی و جولان جوگیرها در این دنیای مجازی، جوزدگی‌ها شکل و شمایل دیگری به خود گرفته و با اتحادی چشمگیر و یورشی، خود را به منصه ظهور می‌رساند. روزنامه ایران: « ما چقدر جوگیر هستیم...» حتماً شما هم این جمله را زیاد شنیده‌اید، بخصوص این روزها. اصلاً شاید خودتان هم یکی از همان کسانی هستید که با مشاهده جوزدگی‌های خودجوش مردمی اعصاب و روانتان به هم ریخته و این جمله را گفته‌اید، آن هم با قیافه‌ای در هم و ابروهای گره خورده. حالت دیگری هم وجود دارد، شاید خود شما یکی از همان جوگیرها هستید. هستید؟ یکی از همان جوگیرهایی که یکروزه از کی‌روش، کوروش کبیر ساختند و او را بر بالای قله‌های رفیع منجیگری به پرواز درآوردند اما به دو روز نکشید که همان جوگیرها کوروش کبیر را از بالای همان قله‌ها به پایین هل دادند و بد و بیراهی نبود که نثار او و تیمش یا در واقع تیم ملی کشورشان نکنند... جوگیرهایی که گاهی از خودبی‌خودی‌شان با هتاکی و بد دهنی همراه می‌شود و کارهای عجیب و غریبی را به نمایش می‌گذارند.
این‌که ما از کی و کجا تبدیل شدیم به مردمانی جوگیر معلوم نیست، اما به لطف شبکه‌های اجتماعی و جولان جوگیرها در این دنیای مجازی، جوزدگی‌ها شکل و شمایل دیگری به خود گرفته و با اتحادی چشمگیر و یورشی، خود را به منصه ظهور می‌رساند. حالا دیگر نمی‌شود یواشکی و بی‌سرو صدا جوگیر شد و بعد هم ماست مالی‌اش کرد و انگار نه انگار. حالا جوگیر که بشوید خوب یا بد، درست یا غلط، همه مردم دنیا با خبر می‌شوند و جوزدگی‌های یک ملت را در رأس خبرهایشان می‌نشانند. از حمله یکهویی ایرانی‌ها در شبکه‌های اجتماعی به صفحه شخصی فلان فوتبالیست یا فلان مجری و... گرفته تا شادی و خوشحالی مردم در خیابان‌ها بعد از باخت تیم ملی کشورشان! شاید در بورکینافاسو یا گینه بیسائو شاید هم کامبوج یا... اصلاً جایش مهم نیست، هر جایی که می‌خواهد باشد، مهم این است که بالاخره یک جایی شماری همکار یا رفیق پشت میزشان می‌نشینند و یکی خبر را بلند بلند می‌خواند و بقیه هم بلند می‌زنند زیر خنده.
حالا که جوزدگی‌ها به دنیای مجازی کشیده شده و شکلی سازمان یافته پیدا کرده، جوگیرها هم به شکلی تخصصی وارد عمل می‌شوند و حیطه‌های کاریشان با هم فرق دارد. شماری فقط جوگیری‌های فراملی هستند یعنی جوزدگی شان، فقط دامن خارجی‌ها را می‌گیرد. نمونه‌ای از اقدام‌های پر شور این جوگیرها در صفحه فیس‌بوک لیونل مسی فوتبالیست آرژانتینی قابل رؤیت است. اقدامی همه جانبه که با ضرباهنگی تهاجمی صفحه این فوتبالیست را به خاک و خون کشید و او را مجبور کرد تا با دستپاچگی برای مدتی کوتاه صفحه‌اش را از دسترس خارج کند. جوگیرهای فعال در این عرصه به زبان‌های خارجه هم تسلط دارند و اگر هم نداشته باشند دست و پا شکسته منظور خود را به مخاطب بیچاره حالی می‌کنند. البته این تنها یک نمونه از جوزدگی‌های بین‌المللی هموطنان است و اگر جست‌و‌جو کنید نمونه‌های دیگری هم خواهید یافت. اما شماری از جوگیرها هستند که حیطه کاریشان داخلی است و کاری به کار خارجی‌ها ندارند و همین که به اصلاح امور داخلی بپردازند، خیر دنیا و آخرت را نصیب خودشان کرده‌اند. نمونه کار این جوگیرها هم در شبکه‌های اجتماعی و صفحات فوتبالیست‌های داخلی بوی‍ژه آنها که این چند روز کار و بارشان خیلی گل کرد، به وفور دیده می‌شود. جمعیتی چند هزار نفری که با هم به یک صفحه می‌روند و در آنی از لحظه زیر و رویش می‌کنند. اما این‌که این اتحاد قلبی و یکدستی تله پاتی گونه چگونه میان جوگیرها برقرار می‌شود و در کسری از ثانیه به یک سو روانه‌شان می‌کند معمایی است که دانشمندان برای کشف آن باید تلاش کنند.
شماری از جوگیرها هم هستند که در هر دو عرصه فعالند و حیطه کارشان هم داخلی است و هم بین‌المللی. این نوع جوگیرها احساس مسئولیت سنگین‌تری را روی دوش خود حس می‌کنند و تلاششان برای اصلاح امور مضاعف است. اما حضور جوگیرها در شبکه‌های اجتماعی و سهولت دسترسی باعث شد تا بتوانیم یکی از آنها را پیدا کنیم و مصاحبه‌ای مجازی ترتیب دهیم تا لااقل کمی از انگیزه‌های جوزدگان در یورش‌های دسته جمعی شان و افکار پس ذهن آنها سر در آوریم. جوزده‌ای که برای این مصاحبه انتخاب شد یکی از هزاران نفری است که صفحه لیونل مسی را کامنت باران کرده و از روی کامنت‌ها می‌شود تا حد زیادی تحت تأثیر احساسات بودن این کامنت‌گذار را حس کرد.
سلام، من روزنامه نگار هستم و می‌خواستم با شما مصاحبه کنم چون دیدم شما یکی از کسانی هستید که به صفحه مسی رفتید و کامنت‌های زیادی گذاشتید، حاضرید به سؤال‌هایم پاسخ بدهید؟
به محض گذاشتن پیغام، آقای جوگیر سر و کله‌اش پیدا شد و به سرعت پاسخ داد:
- سلام، بله بله اما مصاحبه در مورد چی؟
در مورد جو زدگی...
-جو زدگی؟ یعنی منظور شما اینه که ما جو زده هستیم؟
نه، من که شما را نمی‌شناسم و اصلاً ملاکی هم برای سنجش جو زدگی ندارم، اصلاً شاید خودم هم خیلی وقت‌ها جوگیر باشم، من فقط از پیغام‌هایی که گذاشته بودید اینطور برداشت کردم، برای همین هم می‌خواهم با شما صحبت کنم و بدانم اصلاً نظر خودتان چیست؟ قبول دارید که پیام‌ها از روی جوزدگی است یا برایش دلیل محکم تری دارید؟
- خب والا چی بگم، نمی‌دونم، اصلاً از کجا معلوم که این مصاحبه راستکیه و سر کاری نیست؟
خب اگر نمی‌خواهید می‌توانید پاسخ ندهید، اما در این سؤال‌ها که اطلاعات شخصی شما پرسیده نمی‌شود. حرف‌هایی که می‌زنیم به درد هیچ‌کس نمی‌خورد جز یک خبرنگار، حالا میل خودتان است.
- اوکی اما نباید اسمم برده بشه.
اسمی از شما برده نمی‌شود فقط می‌خواهم بدانم انگیزه‌تان از گذاشتن شاید بیشتر از 100 پیام در صفحه یک فوتبالیست معروف چه بوده؟
- هیچی، حال گیری...
یعنی حال مسی گرفته شد؟
- لابد گرفته شد که رفت پیجش رو بست دیگه، روحیه‌اش تضعیف شد...
به جز مسی حال بقیه را هم گرفته‌ای؟ یعنی صفحه‌های دیگری هم بوده که بروی و آنها را به رگبار پیام‌ها ببندی؟
آقای مصاحبه شونده با گفتن یک بله بلند و کشیده خودش هم به وجد می‌آید و از حمله‌های فیس بوکی دیگری میگوید که در کارنامه‌اش به ثبت رسانده، حمله به صفحه یک خانم مجری برزیلی، داور صربستانی مسابقه ایران و آرژانتین، آریا جسورو هاسه گاوا که یک بازیکن ایرانی‌الاصل شاغل در لیگ ژاپن است، مربی تیم ملی نیجریه و مهاجم تیم ملی بوسنی، دانیل داوری دروازه بان سابق تیم ملی و علیرضا حقیقی و...
چطوری همه با هم هماهنگ می‌شوید و یک صفحه را مورد عنایت قرار می‌دهید؟
- من دائم تو فیس‌بوک می‌چرخم و دوست فیس‌بوکی زیاد دارم، خب اینطوری می‌فهمم دیگه، بعضی وقتا هم به همدیگه اس می‌دیم و همدیگه رو با خبر می‌کنیم، اما بیشتر وقتا حس ششمم میگه که مثلاً الان همه ریختن تو صفحه فلانی...خرجی‌ام که نداره یه نیگا می‌کنی و می‌بینی بعععله جمع بچه‌ها جمعه، اساسی.
یعنی خوش می‌گذره؟
- خیلی، همه میان هی من میگم اون میگه... اصلاً یه حال خوبیه.
پس بیشتر دنبال خوش گذرونی هستین تا این‌که مثلاً حرف خاصی داشته باشین یا هدف خاصی رو دنبال کنین.
- نه هدف اصلی همونه که گفتم، اما در خلالش خوشگذرونی هم می‌شه.
فکر نمی‌کنین که این کار باعث خراب شدن وجهه ایرانی‌ها بشه و مردم دنیا با شنیدن این داستان‌ها تصور بدی از ما پیدا کنند؟
- نه
نه؟
- نه
حالا از هدف اصلی بیشتر بگو. این حال‌گیری دقیقاً یعنی چی؟
- یعنی به همه ثابت می‌کنیم که ما خیلی متحدیم و اگر اعتراضی داریم می‌تونیم همه با هم بیایم و نشونش بدیم. اعتراض وقتی زیاد باشه کارساز می‌شه. مثه همون داوره .
یعنی فکر می‌کنین حمله دسته جمعیتون به صفحه داور تأثیری داشته؟
- 100%
اما مگه مسی چی کار کرده بود که بخواین بهش اعتراض کنین؟ یا مثلاً مربی نیجریه یا دلاوری..؟
- خب اونا ماجراشون فرق داره، گفتم که بحث تضعیف روحیه مطرحه.
حمله به حقیقی چطور؟
- عصبانی بودیم.
خب هیچ دروازه بانی نیست که گل نخورد. هست؟ یعنی هرجا دروازه بانی گل خورد و تیم باخت حتی اگر دروازه بان در بازی‌های قبلی درخشیده باشد و توانایی هایش را به نمایش گذاشته باشد، اگر گل خورد مستحق این رفتارهاست؟
- ما خودمون از اونا بودیم که خیلی تو پیجش رفتیم و ازش تشکر کردیم.
پس تغییر عقیده‌های 180 درجه‌ای در عرض چند دقیقه اسمش چیست؟ آن هم وقتی به شکل دسته جمعی باشد و هر کسی زور می‌زند که این وسط باحال‌تر از بقیه جلوه کند؟
- لابد جوزدگی...
راستی چند سال داری؟ دانشجویی؟
قرار شد که از مسائل شخصی پرسیده نشه که، اما 22، بله هم دانشجوام و هم شغل آزاد دارم.
انرژیهای تخلیه نشده‌ای که منجر به جوزدگی می‌شود
اصلا جو زدگی یعنی چه؟ شما هم تا به حال جوزده شده‌اید؟ می‌دانید که جوزدگی از نگاه رفتارشناسانه دارای تعریف مشخصی است؟
دکتر مجید ابهری، پژوهشگر و محقق علوم اجتماعی جوزدگی را از نگاه رفتارشناسی اجتماعی این‌گونه تعریف می‌کند: «اقدام به رفتارهایی که در شرایط عادی مقدور نبوده و برای جلب توجه دیگران در جامعه انجام می‌شود.»
اما این جوزدگی از کدام منبع تولید می‌شود و سرچشمه می‌گیرد؟ ابهری انرژیهای تخلیه نشده را از مهم‌ترین عوامل این ماجرا می‌داند: «عدم تخلیه انرژیهای موجود در جوانان از مجرای درست و منطقی یکی از مهم‌ترین دلایل است که در کنار آن می‌توان ضعف ارتباط والدین با فرزندان، گستردگی و افزایش بازی‌های رایانه‌ای، هجوم شبکه‌های ماهواره‌ای ویژه جوانان و نقصان یا ضعف در زمینه‌های تربیتی نوجوانان و جوانان را نام برد. همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند و سبب می‌شوند جوانان و نوجوانان در رفتارهای اجتماعی خود دچار جوزدگی و بروز رفتارهای غیرعادی شوند.»
جو، 65 درصد جوانان را می‌گیرد
ابهری میگوید: «یکسری پژوهش‌ها درمناطق شهرک غرب، تهرانپارس، جنوب شهرتهران و همچنین نقاط دیگری از کشور مانند اصفهان، شیراز و همین‌طور شهرهای ابهر و رودبار به عمل آمد و هزار و 850 جوان در طیف سنی 24-17 سال مورد مطالعه قرار گرفتند. ما با توجه به پژوهش‌های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که 65 درصد از جوانان در رفتارهای اجتماعی خود دچار سطحی از جوزدگی می‌شوند.»
اما جوزدگی‌ها فقط به حملات فیس‌بوکی و رفتارهای عجیب و غریب از این دست ختم نمی‌شوند و به گفته دکتر ابهری گاهی خطر جدی ممکن است فرد جو زده را تهدید کند: «رانندگی‌های خطرناک و سرپیچی از مقررات رانندگی از نمونه‌های رفتارهای پرخطر اجتماعی در میان جوانان است که اگر کنترل نشود خطرات زیادی را به دنبال دارد، بنابراین نهادها و سازمان‌های متولی فرهنگی و اجتماعی باید با ایجاد مراکز و اماکن تفریحی، ورزشی و برگزاری مسابقات نشاط آور توسط مدارس و دانشگاه‌ها و نیز تهیه فیلم و سریال‌های آموزشی در قالب گونه‌های اجتماعی و طنز در جهت بازگو کردن عواقب شوم رفتارهای جوزده تا حد قابل توجهی از آمار و خطرات ناشی از این رفتارها بکاهند.»
وقت‌هایی هست که همه‌مان جوزده می‌شویم، جوزدگی‌هایی که عواقب زیادی دارند گاهی ملتی را سر زبان‌ها می‌اندازند گاهی به یک حادثه و اتفاق ختم می‌شوند، گاهی خجالتمان می‌دهند، گاهی هم حاصلی جز پشیمانی ندارند، پس کاش قبل از هر کاری جوشکن‌ها را محکم ببندیم!
ویدیو : ما چقدر جوگیر هستیم ...