كنایه‌های بحث برانگیز یك جامعه شناس درباره پاشایی : اخبار اجتماعی - «پدیده ...
اخبار اجتماعی - «پدیده پاشایی» بار دیگر خبرساز ش
كنایه‌های بحث برانگیز یك جامعه شناس
انجمن جامعه‌شناسی دانشگاه تهران روز سه‌شنبه ١٨ آذرماه نشستی تحت عنوان«پدیدارشناسی فرهنگی یك مرگ» با حضور اساتید و جامعه‌شناسانی همچون حمیدرضا جلایی‌پور، سعید معیدفر، یوسفعلی اباذری، نعمت‌الله فاضلی، محمدسعید ذكایی، هادی خانیكی، محمد‌امین قانعی‌راد و... در تالار ابن خلدون دانشكده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار كرد.
در میان همه تحلیل‌های صورت‌گرفته از «پدیده پاشایی» در این نشست، صحبت‌های یوسفعلی اباذری، استاد جامعه‌شناسی و دانشیار دانشگاه تهران با واكنش گسترده در رسانه‌ها و شبكه‌های اجتماعی همراه شد. لحن صریح و بی‌پرده اباذری در تحلیل «پدیده پاشایی»، كه با انتقاداتی به عكس‌العمل هواداران و حوزه رسمی همراه بود، در همان تالار ابن‌خلدون با واكنش حاضران و جنجالی شدن فضا همراه شد و با گذشت چند روز از انتشار فایل صوتی و متن صحبت‌های او در رسانه‌ها و شبكه‌های اجتماعی، همچنان موافقت‌ها و مخالفت‌ها به اظهارات «جنجالی» او ادامه دارد.
عده‌یی از مخالفت‌ها، به لحن تند و همراه با عصبانیت و انتقادی اباذری است. این دسته معتقدند اباذری می‌توانست همین تحلیل را با لحنی آكادمیك و محترمانه مطرح كند و بخش دیگری از مخالفت‌ها با محتوای صحبت‌های اباذری و قضاوتی است كه او در مورد سطح سلیقه عموم مردم دارد. در مقابل، موافقان صحبت‌های این استاد دانشگاه، تحلیل او را مبتنی بر واقعیت حال حاضر جامعه ایرانی می‌دانند.
اباذری در ابتدای سخنان خود به مستندی كه از تلویزیون درباره وضع بد اقتصادی یكی از استان‌های كشور پخش شده اشاره كرد و گفت: نكته جالب برای من این است كه هیچ‌كس، هیچ‌كس به این فیلم كوچك‌ترین توجهی نكرد... و شما كه اینجا نشسته‌اید نمی‌دانید چنین فیلمی تهیه شده، و این فیلم درباره زندگی یك استان مملكت است.
به گزارش ایرنا، اباذری این سوال را مطرح كرد: «چه شده كه می‌آیند و مسائل واقعی‌ای را كه ما با آن روبه‌رو هستیم از ذهن ما می‌برند؟» و در ادامه به مرتضی پاشایی پرداخت: «این آقایی كه عكسش را اینجا زده‌اند و چراغ‌ها را تاریك كرده‌اند، یك خواننده پاپ بود و پاپ در سیر موسیقی، مبتذل‌ترین نوع موسیقی است... من داده‌ام یك موسیقی‌دان، فرمت موسیقی او را تحلیل كرده... مبتذل محض است! ما [موسیقی] پاپی داریم كه پیچیده است.
این ساده‌ترین، مسخره‌ترین، احمقانه‌ترین و بدترین نوع موسیقی است. صدای فالش، موسیقی مسخره، شعر مسخره‌تر. بنابراین من چطور می‌توانم چنین چیزی را تحلیل نكنم؟» اباذری از رفتار مردم و حضور آنها در مراسم رسمی پاشایی انتقاد كرد و گفت: «برای من خیلی جالب است كه ۲۰۰-۳۰۰ هزار، یك میلیون نفر، یك ملتی می‌افتند به... و در مجلس ترحیم... شركت می‌كنند... چرا مردم ایران به این افلاس افتاده‌اند؟ اینجا است كه تحلیل بسیار مهم است.»
اباذری دلیل اصلی شكل‌گیری پدیده پاشایی را سیاست‌زدایی دانست كه نمود آن میدان دادن به افراد غیر نخبه همچون ورزشكاران، بازیگران، خوانندگان و... در امور سیاسی است. به گفته این مدرس دانشگاه، در سال‌های اخیر هم حاكمیت و هم مردم دچار ترسی متقابل از یكدیگر شده‌اند. از این رو هم مردم و هم حاكمیت به سمت سیاست‌زدایی حركت می‌كنند و در این فضا شخصی چون پاشایی به یك اسطوره و نماد تمركز بر امور غیرسیاسی تبدیل می‌شود.
اباذری ادامه داد: «وقتی قرار است سیاست‌زدایی انجام شود، لاجرم چنین وقایعی پیش می‌آید. متوسل می‌شوند به خوانندگان پاپ برای اینكه جای سیاست واقعی را بگیرند.» این استاد دانشگاه، تشییع جنازه مرتضی پاشایی را با تشییع جنازه خواننده كوچه و بازاری زمان شاه مقایسه كرد و از حضور مردم و رفتار دولت و حوزه رسمی در مراسم تشییع و خاكسپاری پاشایی انتقاد كرد.
اباذری ادامه داد: این مساله، یك نكته شبه‌فاشیستی دارد كه من از آن وحشت دارم. یك ترس متقابل است... سیاست‌زدایی، انهدام هر آن چیزی است كه برایش انقلاب شد و عده زیادی برایش ایستاده‌اند... چرا وقتی یك روشنفكر می‌میرد كسی برای تشییع جنازه‌اش نمی‌رود؟ مگر وقتی [ساموئل] بكت مرد، چند نفر رفتند؟ سه نفر... این ماجرا نشانه بدی است... در بخش پرسش و پاسخ این برنامه كه با اعتراض‌هایی هم همراه بود، اباذری ضمن دفاع از گفته‌های خود گفت كه «سرانجام این موسیقی، فاشیزم است.»
حضور در مراسم پاشایی اقدامی خودانگیخته بود
حمیدرضا جلایی‌پور، عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز در این نشست در بیان چرایی حضور گسترده مردم در مراسم تشییع پاشایی گفت: تغییرات اجتماعی فراگیر جامعه ناشی از گسترش آموزش و رسانه‌های عمومی، ستاره بودن پاشایی در موسیقی پاپ و پرطرفدار بودن این موسیقی، حضور در برنامه‌های صدا و سیما و همسانی ویژگی‌های شخصیتی خواننده پاپ با شركت‌كنندگان در مراسم وی، چهار عامل و محرك برای حضور مردم در مراسم تشییع جنازه پاشایی بود.
«سعید معیدفر»، جامعه‌شناس و استاد بازنشسته با اشاره به مساله شكاف نسلی در ایران گفت: بحث شكاف نسلی در كشور ما چند سال است كه مطرح شده است اما شاید كسی باور نداشت كه چنین پدیده‌یی اتفاق می‌افتد. ما نسلی داریم كه برآمده از انقلاب است و این نسل همچنان صدای بسیار بلندی دارد. «هادی خانیكی» استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی بحث خود را با عنوان «روایت در بستر شبكه» آغاز كرد و مرگ پاشایی را یك «فراواقعیت» دانست كه مدت‌ها در ذهن بسیاری از كارشناسان خواهد ماند زیرا شكل‌گیری این پدیده موجب شد بسیاری از كارشناسان اجتماعی و مسوولان جامعه غافلگیر شوند.
مرگ پاشایی به مثابه یك حیرت
«محمد امین قانعی‌راد»، رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران یكی دیگر از سخنرانان حاضر در این نشست با یادآوری برخی مراسم‌های تشییع چند صد هزارنفری قبل و بعد از انقلاب گفت: مردم ایران از لحاظ فرهنگی مردمانی عاطفی هستند كه معمولا در سوگ افراد بزرگ همیشه نهایت احترام را به فرد دارند و مصداق این سخن من حضور گسترده مردم در تشییع جنازه «آیت‌الله بروجردی» مرجع تقلید برجسته، «غلامرضا تختی» قهرمان كشتی جهان و المپیك سال‌های قبل از انقلاب است. در مورد پاشایی نیز حضور مردم در مقابل بیمارستان محل بستری خواننده پاپ (بیمارستان بهمن) و انتشار فیلم‌هایی از آخرین لحظات زندگی وی موجب شد كه مردم بیشتر نسبت به مرگ وی حساس شوند.
واكنش شبكه‌های اجتماعی به سخنان اباذری در دانشگاه تهران
پس از درگذشت مرتضی پاشایی، اظهارنظرها درباره حركت اجتماعی مردم در حمایت از این خواننده در اكثر مطبوعات و رسانه‌ها مطرح شد، اساتید دانشگاه‌ها هم با برگزاری نشست‌های مختلف این پدیده اجتماعی را تحلیل كردند و بعد از گذشت چند روز این اتفاق را «پدیده پاشایی» نامیدند. اما صحبت‌های هفته گذشته یوسف اباذری در دانشگاه تهران، واكنش‌های مختلفی را در شبكه‌های اجتماعی به وجود آورد. نزدیك به دو روز تمام تایم لاین‌های شبكه‌های اجتماعی و بحث‌های مردم به این اظهارنظر مربوط می‌شد. به نظر می‌رسد كه لزوم بحث درباره مسائل اجتماعی وقتی به شبكه‌های اجتماعی می‌رسد می‌تواند محلی برای ارایه نظرات مختلف برای تحلیل یك پدیده باشد و كاركرد صحیح این شبكه‌ها كه برای تبادل نظرات مردم با یكدیگر است را بار دیگر نشان می‌دهد.
در میان موافقان صحبت‌های اباذری عده‌یی این لحن تند را برای شرایط اجتماعی كشور لازم می‌دانستند و معتقد بودند كه سلیقه مردم دچار تغییر و تحولاتی شده كه مثبت نیست. حرف‌های اباذری تند بود اما همیشه حقیقت برای مردم تلخ بوده كه اینگونه بعضی‌ها به ایشان تاخته‌اند. «اما مخالفان این لحن را نپسندیدند و پاسخ‌های تندی به این اظهارنظر دادند.» باید به سلیقه توده مردم احترام گذاشت، عده‌یی نمی‌خواهند انتخاب مردم را مهم تلقی كنند، اگر هم انتقادی بخواهد مطرح شود می‌توان با لحن آرام‌تر و محترمانه‌تری این اتفاق بیفتد. تحلیل اباذری از این تجمع خیلی تك بعدی و غیر علمی بود.
من تعجب می‌كنم چرا استاد بزرگی مثل اباذری باید لایه‌های پنهانی كه در این تجمع وجود داشت را به یك مكانیسم ساده تقلیل بدهد؟ و آن را طرحی از جانب مردم برای گریز از دنیای سیاست قلمداد كند.موافقان از جنبه‌های دیگری هم به این صحبت‌ها نگاه می‌كنند و معتقدند كه منظور اباذری شخص مرتضی پاشایی نبوده است و به‌طور كلی مساله اجتماعی را در كشور بررسی كرده است.
كلا اشاره اباذری به مراسم پاشایی فقط یك كنایه بود وگرنه منظور ایشان دشمنی یا مخالفت با شخص پاشایی نبود. در واقع هدف اباذری مطرح كردن سطحی شدن افكار جامعه بود كه درست هم هست. البته باید این را هم در نظر گرفت كه در اكثر دنیا عموم مردم نسبت به نخبه‌ها افكار سطحی‌تری دارند.
عموم مردم ترجیح می‌دهند فكر نكنند چون فكر كردن سخت‌ترین كار دنیاست. در اكثر شبكه‌های اجتماعی و سایت‌ها موافقان و مخالفان زیادی در این باره اظهارنظر كرده‌اند. اما در شبكه اجتماعی توییتر هم با قرار دادن هشتگ اباذری صحبت‌های او را تحلیل كرده‌اند. یكی از مخالفان نوشته است «به هیچ كس اجازه و فرصت این شهامت را نباید داد كه به مردم توهین كند. چرا این دسته از افراد به جای اینكه صدای مردم را بشنوند از آن فرار می‌كنند؟»
اخباراجتماعی - ایرنا
ویدیو : كنایه‌های بحث برانگیز یك جامعه شناس درباره پاشایی