زنان عشق خارج سینمای ایران! : در بسیاری از فیلم هایی که درباره طبقه متوسط ایرانی ...


در بسیاری از فیلم هایی که درباره طبقه متوسط ایرانی ساخته می شوند به رغم ظاهر روشنفکرانه شان می توان برخی کلیشه ها را جستجو کرد. مثلا مرد بدگمان، همینطور میل زنان این طبقه به رفتن از ایران از پررنگ ترین مواردی است که در فیلم قرار داده می شود.



روزنامه هفت صبح:
در بسیاری از فیلم هایی که درباره طبقه متوسط ایرانی ساخته می شوند به رغم ظاهر روشنفکرانه شان می توان برخی کلیشه ها را جستجو کرد. مثلا مرد بدگمان، خشونت فیزیکی علیه زنان و همینطور میل زنان این طبقه به رفتن از ایران از پررنگ ترین مواردی است که برای همراه کردن مخاطب با اثر در فیلم قرار داده می شود. نمونه هایی که به ویژه در دهه اخیر موارد زیادی از آنها را می توانی یافت و گویا قرار نیست با چرخش وضعیت سیاسی و اجتماعی کشور کمرنگ شود.

«زن» در فیلم های ایرانی قرار نیست منفعل باشد اما این انفعال گاهی به قیمت شورش علیه وضع موجود و ترجیح دادن فرار بر قرار ختم می شود. ضرب ماجرا وقتی دو چندان می شود که بدانیم زن در سینمای ایران معنایی استعاری دارد و فیلمسازان خواسته و ناخواسته از او به عنوان عصاره زندگی و مام وطن تعبیر می کنند.

اکران «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» بهانه ای شد برای تهیه این پرونده کوچک تا ضمن مرور برخی فیلم هایی از این جنس، ریشه اتفاق را در گفتگو با «تینا پاکروان» بررسی کنیم. در فیلم «زندگی مشترک ...» کاراکتر ترانه علیدوستی سر ناسازگاری دارد و تصمیم گرفته از سرنوشت محتومش بگریزد که نتیجه اش فروپاشی یک زندگی معمولی سنتی است.

این کاراکتر نماینده تفکری است که زن را عامل به هم خوردن نظم زندگی می داند و از قضا ادامه همان تفکر دیرپای ایرانیان در ادبیات کهن و افسانه های دور و دراز آریایی است. از نمونه های پرتعداد این تفکر جورواجور سینمایی می توان به جدایی نادر از سیمین، سعادت آباد، نارنجی پوش، جایی دیگر، کنعان، دعوت، شب یلدا و البته دو فیلم با یک بلیت اشاره کرد.

«دو فیلم با یک بلیت» اولین فیلمی است که تصوری اینچنین از زن را به سینما آورد. جالب است بدانید که این فیلم تشابه بسیاری به شرایط زندگی کارگردان آن «داریوش فرهنگ» در همان سال ها دارد. وقتی «سوسن تسلیمی» همسر فرهنگ به کشور سوئد مهاجرت کرد فیلم «دو فیلم با یک بلیت» ساخته شد.

کنعان/ 1386

مانی حقیقی کارگردان فیلم کنعان در خانواده ای روشنفکر بزرگ شده و مادرش «لیلی گلستان» زنی فرهیخته بوده است. با اینحال او هم مانند بسیاری از کارگردانان دیگر در سومین فیلم خود «کنعان»، زنی عاصی و بلاتکلیف را به تصویر کشیده که می خواهد از همسر خود جدا شود و به خارج از ایران برود.

زنان مجرد سینمای ایران , سینمای ایران , اخبار سینمای ایران

در این فیلم ترانه علیدوستی نقش «مینا» را بازی می کند. او زندگی خوبی دارد، خانه اش در یکی از برج های تهران است، همسری مهربان دارد که او را از نظر مادی تامین می کند و همیشه ظاهری مرتب و شیک دارد. اتومبیل او هم از بهترین ماشین ها است اما او از درون فرو ریخته و زندگی اش را تکراری و پوچ می انگارد.

می خواهد با طلاق و رفتن از ایران مشکلات درونی خود را حل کند. مینا (ترانه علیدوستی) که زمانی دانشجوی مرتضی (محمدرضا فروتن) بوده، پس از 10 سال زندگی مشترک با او، تصمیم می گیرد طلاق بگیرد و برای ادامه تحصیل به کانادا برود اما مرتضی تن به تصمیم او نمی دهد و تمام تلاش خود را می کند تا همسرش منصرف شود اما مینا بر تصمیم خود پافشاری می کند.

زندگی مشترک آقای محمودی و بانو

روح الله حجازی در هر سه فیلم خود شخصیت زن را محور اصلی قصه قرار داده است اما آخرین فیلم او «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» تقابل زندگی دو زوج سنتی و مدرن را در محیطی بسته روایت می کند.

پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای ایران , هجدهمین جشن سینمای ایران , جدول فروش فیلم های سینمای ایران

مسلط شدن مدرنیته بر سنت هشداری است که «آقای محمودی و بانو» به مخاطب می دهد. در این فیلم ما با دو زوج مواجهیم. حمید فرخ نژاد و هنگامه قاضیانی نقش زوجی را دارند که 23 سال است ازدواج کرده اند و زندگی به ظاهر عادی، سنتی و روتین آنها جریان دارد.

ترانه علیدوستی و پیمان قاسم خانی زوج دیگری هستند که بدون آنکه ازدواج کرده باشند با یکدیگر زندگی می کنند. علیدوستی نقش خواهرزاده هنگامه قاضیانی را بازی می کند که به بهانه بازسازی خانه قدیمی آنها که ارث خانوادگی شان است، مهمان آنها شده.

آنچه این فیلم را به لیست این گزارش اضافه می کند نقش ترانه علیدوستی است. او با چهره معصومانه خود این بار در نقش زنی آزاد و رها و پرشیطنت و دروغگو ظاهر شده و آن را با استادی هر چه تمام تر ایفا می کند. این در حالی است که زن دیگر قصه سختکوش و متعصب و پایبند به قوانین و سنت ها است.

جدایی نادر از سیمین/ 1389

جدایی نادر از سیمین معروف ترین فیلم سینمایی است که در آن شخصیت زن عاصی و خسته و فراری از شرایط زندگی خود است. در این فیلم میل به رفتن کاراکتر زن آنقدر پررنگ است که گاهی در ذهن مخاطب با خودخواهی همراه می شود. هر چند اصغر فرهادی کارگردان این فیلم آنقدر بر کار خود تسلط داشته و به شخصیت ها به شکل درستی پرداخته است که نمی توان گفت در «جدایی نادر از سیمین» جایگاه زن ایرانی تحقیر می شود اما نمی توان به راحتی از کاراکتر سیمین در این فیلم چشم پوشی کرد.

تیم ملی والیبال زنان ایران , دیالوگ های ماندگار سینمای ایران , مادر سینمای ایران

سیمین اصرار دارد از ایران برود و به اروپا مهاجرت کند. نادر ته دل خود از این مسئله بسیار ناراحت است اما پافشاری های سیمین برای او چاره ای جز موافقت نمی گذارد. سیمین دلیل دقیق و توجیه کننده ای برای تصمیم خود ندارد. مشکل از جایی شروع می شود که سیمین می خواهد دختر 11 ساله شان ترمه را هم با خود ببرد تا زندگی و آینده آسوده تری داشته باشد اما نادر با این مسئله مخالف است.

او به دلیل بیماری آلزایمر پدرش باید در ایران بماند و از او مراقبت کند، بنابراین نمی تواند با همسرش همراه شود. سیمین به هر قیمتی شده می خواهد به هدفش برسد.

سعادت آباد

در فیلم سینمایی سعادت آباد یاسی با بازی «لیلا حاتمی» برای همسرش تولد می گیرد و تمام دوستان مشترکشان را دعوت می کند. در این فیلم سعی شده زندگی های غیرقابل اعتماد و به بن بست رسیده را به تصویر بکشد.

بهترین فیلم های تاریخ سینمای ایران , فروش سینمای ایران , والیبال زنان ایران

تمام زوج ها به نحوی با یکدیگر مشکل دارند اما در میان آنها زوج لاله و علی با بازی مهناز افشار و امیر آقایی به لیست ما نزدیک هستند. برای لاله موقعیت کاری استثنایی پیش آمده و او باید به خارج از کشور برود اما همسر او ذهنیت بسته ای دارد و نمی تواند با سفر همسرش موافقت کند اما مشکل آنجاست که لاله باردار بوده و یک ماه قبل سقط جنین کرده است.

او نگران بوده که بارداری در برنامه سفرش خللی وارد کند و از آنجا که می دانسته «علی» موافق سقط جنین نیست بدون هماهنگی و مشورت با او این کار را انجام می دهد. علی از رفتارها و پچ پچ کردن های زنان دیگر با همسرش در مهمانی مشکوک می شود و به حقیقت پی می برد اما جزییات رفتاری شخصیت علی می تواند بعضی از کارهای لاله و پنهانکاری هایش را توجیه کند. رفتارهای سادیستی علی و بدبینی او «سعادت آباد» را از بعضی فیلم های دیگر که در آنها زن عاصی و مرد مظلوم قصه است، متمایز می کند.


ویدیو : زنان عشق خارج سینمای ایران!