توپی که خیلی هم طلا نیست! : چیزی حدود سه هفته پیش توپ طلای بهترین بازیکن جهان ...

چیزی حدود سه هفته پیش توپ طلای بهترین بازیکن جهان در سال 2014 به کریستیانو رونالدو اهدا شد و از حتی این جایزه را قبل از بازی حذفی با اتلتیکومادرید به هوادارانش در ورزشگاه سانتاگوبرنابئو نشان داد.      
هفته نامه نماشاگر: چیزی حدود سه هفته پیش توپ طلای بهترین بازیکن جهان در سال 2014 به کریستیانو رونالدو اهدا شد و از حتی این جایزه را قبل از بازی حذفی با اتلتیکومادرید به هوادارانش در ورزشگاه سانتاگوبرنابئو نشان داد. با این وجود هنوز حرف و حدیث ها در مورد این ماجرا ادامه دارد و بسیاری از اهالی فوتبال نسبت به تعلق یافتن این جایزه به رونالدو معترض هستند. آلمان ها که اصلا جلوی صف ایستاده اند و سفت و محکم می گویند مانوئل نویر باید این جایزه را به خودش اختصاص می داد. خبر برای آن ها این است که سنگربان بایرن مونیخ حتی دوم هم نشده و بعد از لیونل مسی به عنوان سومین بازیکن برتر جهان در سال گذشته میلادی برگزیده شده است.

در آن سو برخی از بارسایی ها هم به ماجرا اعتراض دارند. از آن جمله می توان به یوهان کرایوف اشاره کرد که همین اواخر رسیدن «بالن دور» به کریس را مضحک دانسته بود! مجموعه این مسایل باعث شده است بار دیگر ماجراهای مربوط به اهدای توپ طلا به بازکن برتر سال، در محافل فوتبالی جنجال به پا کند و خیلی ها به مکانیزم این انتخاب ایراد بگیرند.



اعتراضاتی که همیشه هست

اعتراض به برنده توپ طلا، به هیچ وجه اتفاق جدید نیست. درواقع همیشه بوده اند کسانی که فرد برنده را لایق کسب این عنوان نمی دانسته اند. چهار سال پیاپی لیونل مسی توپ طلا را از آن خود کرد و در هر چهار سال بعضی ها از او انتقاد کردند. این اعتراضات به ویژه در سال 2010 و بعد از برگزاری جام جهانی به اوج خودش رسید. خیلی ها در آن زمان عقیده داشتند این عنوان باید به ژاوی هرناندس می رسید، اما خب هم تیمی آرژانتینی او این جایزه را به خود اختصاص داد.

حالا هم همان قصه از نو شروع شده است. در دوره ای برنده توپ طلا با رای رزونامه نگاران انتخاب می شد و همه چیز در هاله ای از ابهام قرار داشت. مثلا معلوم نبود که این خبرنگاران از چه کشورهایی و با چه متر و معیارهایی برگزیده شده اند و نظرشان چقدر می تواند «فنی» مباشد. فیفا سعی کرد با ادغام جایزه بهترین بازیکن سال جهان و توپ طلا و نیز طراحی سیستمی که در آن هم از سرمربیان و کاپیتان های تیم های ملی و هم از روزنامه نگاران برگزیده نظرخواهی شود، اعتراضات را کاهش بدهد. اما باز هم چنین نتیجه ای حاصل نشد. در کنار همه کسانی که به تناوب به برندگان توپ طلا اعتراض می کنند، باید گروهی را هم اضافه کرد که کلا معتقدند این سیستم به سود مهاجمان است و اجازه نمی دهدحق واقعی گلرها و مدافعان اعاده شود. همین امسال هم کوتاه ماندن دست نویر از این جایزه بعد از آن همه درخشش، باعث شد تا دوباره باد به پرچم کسانی بیافتد که معتقدند عقل رای دهنده ها به چشم آن هاست و نمی توانند حق را به حق دار برسانند.

چرا می گویند حق رونالدو نبود؟

اگرچه اعلام ریزنتایج نشان داد امسال کریستیانو رونالدو با اکثریت قاطع آرا صاحب توپ طلا شده است، اما این مساله باعث نشد منتقدان دست از مواضع خودشان بکشند. در مورد رونالدو گفته می شود ناتوانی او در درخشش در مسابقات کلیدی عاملی بوده که باید مانع از دستیابی وی به چنین جایزه ای می شده است. درحقیقت رونالدو با اینکه گل های فراوانی در لیگ قهرمانان به ثمر رساند و قاطعانه آقای گل این دوره از رقابت ها شد، اما در مسابقه فینال نزدیک بود عنان کار از دست او و تیمش خارج شود که سرخیو راموس به داد کهکشانی ها رسید.

همچنین در فینال جام حذفی هم کریس کاری از پیش نبردو درخشش گرت بیل، رئال مادرید را صاحب جام کرد. به این ها باید اضافه کرد سوم شدن قوها در لالیگا را که طبعا یکی از بدترین مقام های آن ها ظرف دو دهه اخیر در مسابقات باشگاهی اسپانیا بوده است.

ماجرای جام جهانی

در حقیقت چیزی که منتقدان کریس رونالدو را در موضع «بالادست» قرار می دهد، کیفیت نمایش این بازیکن در جام جهانی است؛ جایی که او نتوانست حتی به صعود تیم ملی کشورش از مرحله گروهی کمک کند و با کم فروغ ترین نمایش های ممکن، بالارفتن آلمان و آمریکا را تسهیل کرد. رونالدو در جام جهانی تنها یک گل بی فایده زد و این برای آن هایی که گمان می کنند مهم ترین فستیوال فوتبال جهان باید ملاک اصلی تعیین برترین بازیکن سال دنیا باشد، اصلا قابل قبول نبود. این در حالی است که لیونل مسی هم در سال 2010 به خاطر دریافت توپ طلا هدف انتقادات مشابهی قرار گرفته بود.

او در آن سال همراه با آرژانتین در مرحله یک  چهارم نهایی با نتیجه چهار بر صفر برابر آلمان تن به شکست داد. جالب اینکه امسال مسی تا فینال مسابقات پیش رفت و حتی به یک قدمی لمس جام هم رسید، اما اشتباهات برخی از هم تیمی هایش مانع از قهرمانی آلبی سلسته در این تورنمنت شد. شاید اگر هیگواین و پالاسیو قدر آن موقعیت های طلایی را می دانستند، الان مسی بی هیچ گفت و گویی صاحب پنجمین توپ طلایش شده بود؛ به ویژه که این بازیکن در مسابقات مرحله گروهی و نیز یکی، دو دیدار حذفی عملکرد فوق العاده ای داشت. به هر حال طبیعت فوتبال این شکلی است؛ گاهی درخشش ژاوی و اینیستا باعث می شود مسی حتی در روزهای نه چندان خوبش به توپ طلا برسد و گاهی اشتباهات هیگواین و آگرو مانع از این می شود که بازیکنی چون او در روزهای خوبش مدعی کسب مهم ترین جایزه انفراد در دنیای فوتبال باشد.

کسانی که به فلسفه توپ طلا شک دارند

این وسط اما عده ای هم هستند که به کل فلسفه توپ طلا اعتقادی ندارند. این گروه از اهل فن بر این باورند که اهدای جوایز شخصی به فوتبالیست ها، نادیده گرفتن روح جمعی حاکم بر فوتبال است و باعث می شود زحمات یک گروه، به نام یک نفر تمام شود. از جمله سرشناس ترین کسانی که چنین اعتقادی دارند، می توان به آرسن ونگر اشاره کرد. سرمربی نامدار آرسنال در این مورد می گوید: «از من می پرسند که توپ طلا را به چه کسی خواهم داد؟ اگر به من بود آن را اصلا به هیچکس نمی دادم. من کلا مخالف اهدای جوایز انفرادی هستم. این جوایز که مهر تایید به عملکرد یک بازیکن می زنند برخلاف ماهیت ورزش ماست. من مانند یک آدم دیوانه با این جایزه می جنگم، چون دارد به فوتبال ضربه می زند. بازیکنان بدون آنکه خودشان متوجه باشند، دارند به سمتی می روند که برای کسب جوایز انفرادی بازی می کنند و آن را به منافع تیم ترجیح می دهند.» ونگر چنانچه خودش هم می گوید، تا به حال ده ها بار در مذمت جایزه توپ طلا حرف زده است.

او اما در این مسیر تنها نیست و کسان دیگری نیز وی را همراهی می کنند؛ از جمله همکار و دوست نه چندان صمیمی اش خوزه مورینیو! سرمربی چلسی در این مورد می گوید: «جوایزی از قبیل توپ طلا به صلاح فوتبال نیست. به همین دلیل من اصلا به آن اهمیت نمی دهم. گاهی اوقات به نظر می رسد ما به دنبال ستاره ها هستیم. من اهمیتی نمی دهم که چه کسی جایزه را ببرد اما به هر حال رقابت بر سر آن وجود دارد. این نتیجه کار خوب تیمی است و اگر بازیکنان به این درک و باور برسند، پس بردن این جایزه برای فوتبال بسیار مفید خواهدبود. اما روحیه بازیکنان چلسی در سطح بالایی است و نگران این جایزه نیستند. حتی اگر علاقه زیادی نسبت به بردن توپ طلا نشان ندهند.

وقتی من سسک فابرگاس و ادن هازارد را می بینم فکر می کنم آن ها بیشتر از موفقیت فردی به تیم و کار گروهی فکر می کنند و اینکه خوب بازی می کنند تا تیم پیروز شود.» لورن بلان در این مورد می گوید: «من نظر منفی نسبت به توپ طلا دارم. این نظر را راجع به بهترین بازیکن تاریخ سئود که زلاتان به دست آورد هم دارد. این ها جوایز فردی بسیار غرورآفرینی است ولی فوتبال یک ورزش تیمی است.» همچنین لوییس فان خال هم معتقد است: «اغلب توپ طلا به بازیکنان مشهور می رسد، اما مگر می شود بازیکنانی که در پست های متفاوت بازی می کنند را با هم مقایسه کرد؟ این بیشتر برای بیرون دنیای فوتبال است.»



اعتراض به سیستم انتخاب

عده ای دیگر اما با اصل اهدای توپ طلا مشکلی ندارند، بلکه به سیستم چنین انتخابی معترض هستند. به ویژه از زمانی که جایزه فرنس فوتبال با عنوان بهترین بازیکن سال جهان انتخاب شد، اعتراضات به این انتخاب هم افزایش یافت. فقط کافی است بخشی از مصاحبه تند فرانک ریبری را که همین چند روز پیش انجام شده بخوانید. این بازیکن فرانسوی که خودش پیش تر پشت سد رونالدو و مسی مانده بود در مورد انیکه توپ طلای 2014 به نویز نرسیده و از ان، ستاره رئال مادرید شده می گوید: «تا زمانی که مسی و رونالدو این اطراف هستند آن بازیکن سوم که نامزد توپ طلا می شود باید درک کند که شانسی برای بردن ندارد. این داستان هرسال  تکرار می کشود. نمی دانم یک بازیکن برای بردن توپ طلا دیگر باید چه افتخاری کسب کند. ظاهرا حتی بردن جام جهانی هم دیگر کافی نیست. نویر در دو یا سه سال اخیر بهترین دروازه بان دنیا بوده است. با بایرن چند جام برده و جام جهانی را هم فتح کرده، ولی ظاهرا این ها کافی نیست. من واقعا نمی فهمم. وقتی دوباره یک بازیکن دیگر بایرن، نامزد شد ما باید جلسه بگذاریم و ببینیم آیا رفتن به این مراسم اصلا ارزش دارد یا خیر؛ چون این مراسم از نظر من فقط سیاست است.»

ریبری در این مورد تنها نیست و خیلی های دیگر هم مثل این ستاره فرانسوی فکر می کنند، از جمله هموطن اش میشل پلاتینی که سال قبل، از نرسیدن توپ طلا به خود ریبری شاکی بود. حرف هایش را بخوانید: «رونالدو برنده خوش تیپ توپ طلا است ولی از اینکه ریبری به این عنوان دست نیافت خیلی ناامید شدم. حتما سال دیگر و سال بعد از آن هم این جایزه باز به مسی یا رونالدو اهدا خواهدشد. فکر می کنم 50 سال دیگر هم در اهدای جایزه توپ طلای فیفا، به نتایج و عناوینی که توسط بازیکنان کسب می شود توجهی نخواهدشد. به نظر من وقتی فرانک ریبری در سالی که تمامی عناوین قهرمانی ممکن را به دست آورد به چنین عنوانی نرسد، حتما مشکلی وجود دارد. درست همان اتفاقی که برای بازیکنان اسپانیایی در سال 2010 افتاد. بعد از اینکه جایزه توپ طلا فرانس فوتبال با فیفا ترکیب شد یک سری چیزها دستخوش تغییرات شد.»

یوهان کرایوف هم افکار مشابهی دارد. اسطوره فوتبال هلند می گوید: «توپ طلای فیفا، مونتاژی از توپ طلای فرانس فوتبال است ولی نه به خوبی آن. در سیستم جدید، علایق شخصی بیشتر دخالت داده می شود و گاه جایزه به بازیکنی که شایستگی بیشتری دارد، تعلق نمی گیرد. توپ طلای فیفا برای من اهمیتی ندارد، هرچند چاره ای نداریم جزاینکه آن را به همین شکل قبول کنیم.» نکته جالب در مورد این دو نفر آخر این است که آن ها روی هم شش بار توپ طلا بر برده اند؛ البته وقتی این جایزه در فرمت قبلی اش اهدا می شد و فرنس فوتبال فرد برنده را انتخاب می کرد.

واقعا اسپانسرها نقش دارند؟

دقیقا مشخص نیست این شایعه از کی شروع شد و چه کسی آن را ابداع کرد، اما قطعا زمان اوج گیری این زمزمه ها مربوط به مقطعی می شود که لیونل مسی پیاپی جایزه توپ طلا را از آن خودش می کرد و همین مساله اردوگاه منتقدان او را به هم ریخته بود. در این میان ظاهرا روابط بسیار خوب مسی با آدیداس باعث شد تا بگویند پشتیبانی این کمپانی از وی موجب به دست آمدن چنین موفقیت هایی شده است. درواقع هرگز هیچ استدلالی برای تایید این فرضیه ارائه نشد و هیچکس نفهمید چرا چنین مساله ای مطرح شده است. همان طور که حالا هم برخی ها رونالدو را متهم می کنند، بی آنکه توضیح بدهند چگونه ممکن است یک تولیدی پوشاک بتواند آرای مربیان و کاپیتان های تیم های ملی سراسر جهان را تحت تاثیر قرار بدهد؟!

از این شفاف تر هم ممکن است؟

خیلی از کسانی که چپ و راست از سیستم رای گیری توپ طلا انتقاد می کنند، هیچ راهی به عنوان آلترناتیو پیشنهاد نمی دهند. در حقیقت به نظر می رسد در شرایط فعلی هیچ سیستمی برای انتخاب بهترین بازیکن سال جهان، کارآمدتر از فرمول کنونی نباشد. در شکل جاری، نمایندگان تیم های ملی سراسر جهان که فیفا هیچ نقشی در انتخاب آن ها نداشته، حق رای دارند و آرای آن ها نیز دقایقی بعد از پایان مراسم رسما منتشر می شود. ممکن است اشکالاتی به این سیستم وارد باشد؛ از جمله اینکه رای کشورهای صاحب فوتبال با ممالکی که فوتبال پیشرفته ندارند هم سنگ و هم ارزش تلقی می شود یا اینکه بعضا کاپیتان ها و مربیان براساس علایق شخصی شان رای می دهند. با این وجود آیا راهی بهتر از فرمول کنونی به ذهن تان می رسد؟ احتمالا نه!