تشخیص بیماری ادراری با سیستوسکوپی : برای تشخیص علت اختلال های ادراری راه های ...


برای تشخیص علت اختلال های ادراری راه های مختلفی وجود دارد که آزمایش ادرار اولین و ساده ترین آنهاست اما اگر پزشک با روش های معمول نتواند به علت مشکل ادراری پی ببرد، ممکن است برای بیمار درخواست «سیستوسکوپی» بدهد.



هفته نامه سلامت - ستاره محمد: اختلال های ادراری، از مشکلات شایع خانم ها و آقایان در سنین میانسالی و حتی جوانی است. برای تشخیص علت این اختلال ها راه های مختلفی وجود دارد که آزمایش ادرار اولین و ساده ترین آنهاست اما اگر پزشک با روش های معمول نتواند به علت مشکل ادراری پی ببرد، ممکن است برای بیمار درخواست «سیستوسکوپی» بدهد.

در این مطلب درباره این روش تشخیصی در بیماری ها مجاری اداری با دکتر ناصر شخص سلیم، متخصص کلیه و مجاری ادراری و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت و گو کرده ایم.
تشخیص بیماری ام اس , تشخیص بیماری از روی تغییر رنگ زبان , تشخیص بیماری وسواس

سیستوسکوپ چیست و چه کاربردهایی دارد؟

سیستوسکوپ ابزار لوله مانندی است که از آن برای انجام سیستوسکوپی و تشخیص برخی از بیماری های اورولوژیک استفاده می شود. در این لوله کانالی برای عبور مایع و ابزارهایی مانند پنس نمونه برداری وجود دارد.

این عمل را چه متخصصی و برای چه بیمارانی انجام می دهد؟

سیستوسکوپی به وسیله متخصص کلیه و مجاری ادراری (اورولوژیست) انجام می شود. شایع ترین علت انجام آن نیز وجود خون در ادرار است که این خون معمولا زیر میکروسکوپ دیده می شود اما اگر مقدار آن زیاد باشد، با چشم غیرمسلح هم قابل مشاهده است.

سایر کاربردهای سیستوسکوپی عبارتند از: تشخیص سنگ مثانه به خصوص از نظر اندازه و تعداد سنگ ها و همین طور بزرگی خوش خیم پروستات همراه با مشکل در ادرار کردن. وقتی بیمار به درمان های دارویی پاسخ نمی دهد انجام سیستوسکوپی به پزشک کمک می کند اندازه پروستات را بررسی کند و تشخیص دهد که پروستات عامل مشکلات ادراری است یا نه.

سیستوسکوپی را در بیمارستان انجام می دهند یا در مطب؟

سیستوسکوپی می تواند در مطب پزشک یا در بیمارستان و مراکز درمانی انجام شود. انتخاب این محل به تصمیم پزشک و مشورت با بیمار بستگی دارد. البته گاهی لازم است حتما در مراکز بیمارستانی انجام شود اما موارد ساده تر را می توان در مطب انجام داد.

برای انجام آن به بی حسی موضعی نیاز است یا بیهوشی عمومی؟

این عمل را می توان تحت بیهوشی عمومی؛ بی حسی نخاعی یا بی حسی (تزریق مواد بی حس کننده به داخل مجرا) انجام داد. تصمیم در مورد نوع بیهوشی یا بی حسی به نظر پزشک و گاهی بیمار بستگی دارد. البته نیازهای درمانی همراه نیز در این تصمیم گیری نقش دارند.

قبل از سیستوسکوپی چه نکته هایی باید رعایت شود؟

با توجه به وضعیت بیمار و نوع عملیات، توصیه های قبل از عمل متفاوت است. اگر سیستوسکوپی قرار است تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی انجام شود، بیمار باید از 8 ساعت قبل از عمل ناشتا باشد، هرچند تا 4 ساعت قبل از عمل می تواند مایعات مثل آب و چای بنوشد، اما در صورتی که عمل بدون بیهوشی و با بی حسی موضعی انجام شود، لازم نیست ناشتا باشد. برای پیشگیری از عفونت، ممکن است قبل از عمل، آنتی بیوتیک تجویز شود.

اگر هم بیمار از داروهای ضدانعقاد و رقیق کننده خون استفاده می کند (مانند آسپرین، پلاویکس، وارقارین و...)، باید پزشک را از این موضوع آگاه کند. همچنین بهتر است شب قبل از عمل، استحمام انجام شود.

این عمل چگونه و در چه وضعیتی انجام می شود؟

سیستوسکوپی روی تخت مخصوصی انجام می شود که در دو طرف آن دو پایه وجود دارد. بیمار باید به صورت طاقباز روی تخت بخوابد، باسن را به لت تحتانی تخت بچسباند و پاهای را روی پایه های کناری آن قرار دهد؛ درست مانند وضعیت که زایمان طبیعی یا معاینه های زنان در آن انجام می شود. در موارد بی حسی موضعی، حدود 10 تا 20 سی سی ژل و مایع بی حس کننده به داخل مجرا تزریق می شود.

تشخیص بیماری از روی صورت , تشخیص بیماری از روی عنبیه چشم , راههای تشخیص عفونت ادراری

عمل چقدر زمان می برد؟

بین 5 تا 20 دقیقه. این مدت به وضعیت بیمار و علت انجام سیستوسکوپی بستگی دارد. در مواردی که فقط به معاینه نیاز باشد، مدت عمل کوتاه تر است اما اگر به اقدام هایی مانند نمونه برداری یا خروج استنت حالبی نیاز باشد، زمان طولانی تر می شود.

چه زمانی بیمار ترخیص می شود؟

بیشتر افراد می توانند همان روز عمل به خانه برگردند. اگر از بی حسی موضعی استفاده شده باشد، بیمار بلافاصله پس از سیستوسکوپی ترخیص می شود اما اگر این کار تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی انجام شده باشد، باید برای یک دوره نقاهت چند ساعته (بین 2 تا 8 ساعت) در مرکز درمانی تحت نظر باشد و پس از ادرار ترخیص شود.

اقدام های لازم پس از ترخیص چیست؟

معمولا مسکن و آنتی بیوتیک تجویز می شود تا از عفونت پیشگیری شود. همچنین بیمار باید به مقدار کافی مایعات بنوشد تا ادرار رقیق باشد. حمام گرم نیز در کاهش ناراحتی پس از عمل تاثیر دارد.

سیستوسکوپی عارضه دارد؟

هر عمل تشخیصی یا درمانی در طب ممکن است با عوارضی همراه باشد.از عوارض احتمالی سیستوسکوپی نیز می توان به عفونت، احتباس ادراری، خونریزی و پارگی مثانه (در موارد بسیار نادر) اشاره کرد. بعضی از این موارد را می توان با دستور پزشک در منزل تحت درمان قرار داد اما گاهی نیاز است بیمار بستری شود. سوزش در زمان ادرار شایع است و با گذشت زمان خیلی سریع برطرف می شود.

همچنین ممکن است خون در ادرار دیده شود که حتی تا چند هفته ادامه داشته باشد. این حالت پس از سیستوسکوپی شایع است و اگر مقدار آن کم باشد، بیمار باید استراحت کند و میزان مصرف مایعات را افزایش دهد اما اگر مقدار آن زیاد باشد و همراه با خون، لخته دفع شود، احتمال احتباس ادرار وجود دارد.

بنابراین لازم است که حتما موضوع به پزشک اطلاع داده شود یا بیمار به اورژانس مراجعه کند. در این موارد گاهی لازم است برای بررسی میزان کم خونی، آزمایش خون انجام شود و گروه پزشکی مثانه را شستشو دهند.

در موارد وقوع احتباس ادراری نیز بیمار باید به مرکز درمانی مراجعه کند. در چنین وضعیتی معمولا تا بهبود لازم است برای یک دوره کوتاه مدت از سوند ادراری استفاده شود. تب پس از سیستوسکوپی می تواند نشانه شروع عفونت ادراری باشد.

البته اگر عفونت فقط محدود به مثانه باشد، علائم سوزش و تکرر ادرار غالب هستند و معمولا تب دیده نمی شود. اگر هم بیمار احساس درد و تورم بیضه داشته باشد، باید سریع به مرکز درمانی مراجعه کند.

 علت این حالت ممکن است التهاب، عفونت یا پیچش بیضه باشد که دو مورد اول می تواند به دنبال سیستوسکوپی رخ دهد زیرا لوله های منی بر، به قسمت پروستاتی مجرا وارد می شوند و برگشت مایع و میکروب های ادراری از مجرا به این لوله می تواند باعث التهاب یا عفونت بیضه ها شود.


ویدیو : تشخیص بیماری ادراری با سیستوسکوپی