با چاپ باتیک یا چاپ کلاقی آشنا شوید :   چاپ باتیک یا چاپ کلاقی به معنای چاپ ...

 

چاپ باتیک یا چاپ کلاقی به معنای چاپ مقاوم است و یا به عبارتی به معنای پوشاندن قسمت هایی از سطح پارچه با ماده ای مقاوم که مانع از نفوذ رنگ به پارچه می شود و به این ترتیب نقوش زیبا بر روی پارچه شکل می گیرد .

طرح و نقوش در چاپ باتیک در هنر هر منطقه ای نشانگر آداب و رسوم فرهنگ دین و آئین آن منطقه می باشد . پارچه های چاپ شده بسیار زیبا و خیال انگیز است و با همه سادگی که دارد نشانه ای از پایداری یک سنت و یادگاری از پیشنیان ماست که شامل ساخته های هنر ایشان و پشتکار بسیار ستایش برانگیزشان می باشد.

موارد استفاده چاپ باتیک بسیار زیاد است و شامل انواع پرده ها – تابلوها – دیوار کوبها و لباسهای محلی و حتی لباسهای هنری می باشد .

که متاسفانه به علت نبود امکانات لازم و شناخت کافی از این هنر – در دست نبودن و کم بودن آثار گذشتگان وجود استادکاران اندک که تنها به صورت سنتی به انجام کار می پردازند باعث شده است این هنر به خوبی شناخته نشوند و در میان عموم مردم رشته ای ناشناخته تلقی گردد و همین امر این هنر را روبه فراموشی کشانده در صورتی که باتیک هنری است که کاربرد های فراوانی در زندگی دارد.

گذری کوتاه به هنر چاپ در قبل و بعد از اسلام
طبق اسناد و مدارک موجود در حدود 2500-1500 ق م ابریشم از چین به ایران راه یافت . ابریشم تنها کالایی بود که صورت ترانزیت از ایران می گذشت و ایرانیان از عمده خریداران و فروشنده آن به ممالک غرب بودند .

در آغاز قرن 7 م ابریشم بافی در ایران مورد تاکید است . ابریشم هایی که نقوش آنها معمولا پرکار و شلوغ بود و در بیش از 5 رنگ بافته می شده است . گفتنی است که ساکنان کرانه مازندران از سده 6 ق م با روش چاپ پارچه به وسیله هنری که امروزه باتیک نامیده می شود آشنا بوده و به وسیله آن پارچه های ابریشمین را منقوش می کردند .

تاریخچه باتیک ایران
آنرا کلاغی یا کلاقی می خوانند درپاره های نقاط نیز « قنوز» که معادل آذری ابریشم است تلفظ می شود و وجه تسمیه اش این است که چون در گذشته های دور معمولا قسمتهایی از پارچه را که قرار بود رنگ آمیزی شود به اشکال خاصی گره زده یا می دوختند و سپس مبادرت به رنگرزی می کردند .

طبیعتا چون رنگ نمی توانست در قسمت های گره خورده یا دوخته شده نفوذ کند . پس از پایان رنگرزی قسمتهایی که دوخته یا گره زده شده به صورت نگاتیو در می آمد که رنگ را به خود نگرفته است .

و باز از آنجایی که معمولا از یک رنگ و بیشتر هم از رنگ سیاه استفاده می شد ، نقاط گره خورده یا دوخته شده به صورت پرکلاغ تداعی گر می شد به همین جهت کلاغی گفته می شد .

در لغت نامه دهخدا آمده است کلاغی که چارقدی ابریشمین که زنان عشایر بر سر کنند ، قسمتی از روسری و جر آن ، دستمال بزرگ ابریشمین که مردان بر کلاه و زنان کرد بر سر روی خود ببندند .

باتیک در حال حاضر علاوه بر ایران ، به صورت هنری ملی در بخشی از کشورهای جنوب و شرق آسیا نیز رواج دارد معمولا صنعتگران از ابزار و ادوات متفاوت استفاده می کنند .

معروف است که این هنر بیشتر در منطقه ای پرت دور افتاده در جنوب تبریز که در گذشته های دور « اوشکایا » نامیده می شده بوده است .

شروع باتیک در ایران از شهر تبریز و بدست استاد حسین کلاقیچی گنجینه بوده است .

منبع:tebyan-zn.ir

ویدیو : با چاپ باتیک یا چاپ کلاقی آشنا شوید