بازیها و ورزشهای محلی آذربایجان : بازیها و ورزشهای محلی آذربایجان بازیهای ...
بازیها و ورزشهای محلی آذربایجان
بازیهای سنتی و محلی هر منطقه درجهان ریشه در فرهنگ و نگرش جامعه شناسی و مردم شناختی مردمان آن منطقه دارد. به عبارت دیگر بخشی از اندوخته های فرهنگی در منطقه از بازیهای محلی و سنتی آن منطقه ریشه میگیرند.
بازی های سنتی رایج در استان آذربایجان شرقی با اسامی دیگر در نواحی مختلف ایران با تغیرات اندك مشاهده می شود و نیز نوع مشابه بازی های سنتی در كشورهای مختلف جهان قابل مشاهده هستند زیرا در كلیه جوامع بشری نیازهای انسانی ایجاب می نماید تا برای رشد و تعالی از بازی ها در انواع و اقسام آن استفاده شود.
در استان پهناور آذربایجان شرقی بازیهای محلی و سنتی انواع و اقسام متعددی را داشته و دارد كه در آن بخش به اختصار به شرح برخی از آنها كه دارای عمومیت نسبی در بیشتر مناطق استان واز جمله شهرستان تبریز است اشاره میشود.
بازی محلی آرادا ووردو
جهت انجام این بازی به بیش از چهار نفر بازیكن نیاز هست. آنها دو دسته شده و آن دسته كه بازی را میخواهد شروع كند در وسط میایستد و افراد دستة دیگر در دو جهت مخالف با فاصلهای معین میایستد. وسیلة لازم این بازی توپ است. افراد خارج از بازی سعی میكنند دیگر بازیكنان را با توپی كه در دست دارند بزنند. هر بازیكن كه توپ به او بخورد باید از بازی خارج بشود.
برعكس، هر بازیكنی كه بتواند توپ را بگیرد به حساب دو بازیكن است و باید دو بار توپ به او بخورد تا از دور بازی خارج گردد. گاه بازیكنی كه توپ را گرفته است میتواند به جای یك «جان» خود بازیكن هم تیمی خود را كه اخراج گردیده به داخل زمین بیاورد. بعد از اینكه تمامی بازیكنان توپ خورده و از زمین خارج شدند تیم بعدی وارد زمین می شوند. زمانی كه تنها یك بازیكن در وسط زمین مانده است باید طرفین توپ را به صورت پاس هوایی بیندازند و اگر پنچ بار آن را از زمین پاس دادند و به حریف نخورد تمام تیم دوباره به زمین برمیگردند.
این بازی در فضای باز و زمینی صاف انجام میشود. انجام آن باعث تقویت جسمی كودكان گردیده و نیز موجب پرورش دقت و حس همكاری و نوعدوسی را در آنها میگردد.
بازی محلی اتهگه داش قویدو
برای این بازی باید بیش از پنج نفر بازیكن گرد آیند. بازیكنان كنار هم به ردیف مینشینند و «اوستا» با سنگ كوچكی در مشت در برابر آنها میایستد. «شاگرد» نیز در كنار اوستا میایستد. بازیكنان نشسته بر زمین جایی دنج در میان دامن خود معین میكنند آنگاه اوستا بدون آنكه شاگرد متوجه گردد سنگ را در دامن یكی از بازیكنان میگذارد. سپس نوبت شاگرد است كه حدس بزند سنگ در دامن چه كسی است. اگر در یك حدس درست بگوید شاگرد به جای اوستا میایستد و اوستا به جمع بازیكنان میپیوندد ولی اگر حدسش درست نباشد او به جای یكی از بازیكنان نشسته و یكی از آنها به جای شاگرد میآید. این بازی پایان ندارد و تا احساس خستگی كودكان به آن ادامه میدهند.
این بازی تحرك بدنی ندارد و مخصوص هوای برفی و بارانی و داخل اطاق است و باعث تقویت فكر كودكان میگردد.
بازی محلی ائرمنی جیزیغی
به علت شباهت این شكل به صلیب آن را از ارمنی جیزیقی مینامند. تعداد بازیكنان هر چند نفر میتواند باشد اما بازی تیمی نیست و هر بازیكن به نفع خود بازی میكند. طریقة بازی بدین ترتیب است كه بازیكن سنگ كوچكی را در خانة اول قرار میدهد و بدون اینكه پایش را در این خانه بگذارد به صورت لیلی تمام خانهها را طی و دوباره برگشته و سنگ را برمیدارد. سپس به خانة دو ـ سه و …. الی آخر، سوختن در این بازی مستلزم این است كه سنگ بازیكن یا پای بازیكن روی خطوط قرار بگیرند. بعد از اتمام خانة هشتم نوبت گذشتن از جهنم است.
در این قسمت سنگ به دورتر از جهنم پرتاب می شود. اگر سنگ داخل جهنم بیفتد بازیكن باید از خانة اول شروع كند. اما اگر بتواند بازی دور جهنم را هم با موفقیت بگذارند از همان سمت جهنم سنگ را به طرف خانه ها میاندازد و در هر خانهای كه بیفتد آنجا خانة اوست و هیچ بازیكن دیگر حق ندارد از آن خانه عبور كند. هر بازیكن كه در نهایت تعداد خانههای زیادی را صاحب شود برنده محسوب میشود.
فعالیت بدنی این بازی متوسط اما نیاز به دقت و همت شخصی در آن بسیار است.
منبع:آرشیو میراث فرهنگی
ویدیو : بازیها و ورزشهای محلی آذربایجان