احادیثی منتخب درباره تواضع : امام علی(ع) می فرماید، شریف ترین اخلاق، تواضع، ...
امام علی(ع) می فرماید، شریف ترین اخلاق، تواضع، بردبارى و نرم خویى است
احادیثی منتخب درباره تواضع
حدیث (1) رسول اكرم صلى الله علیه و آله :
إنّ اللَّه أوحى إلیّ أن تواضعوا حتّى لا یفخر أحد على أحد و لا یبغی أحد على أحد.
خداى متعال به من وحى فرمود كه متواضع باشید، تا هیچ كس بر دیگرى فخر نفروشد و احدى به دیگرى زورگویى و تجاوز نكند.
نهج الفصاحه ص 290 ، ح 678
______________________________________
حدیث (2) امام صادق علیه السلام :
إِنَّ فِی السَّمَاءِ مَلَكَیْنِ مُوَكَّلَیْنِ بِالْعِبَادِ فَمَنْ تَوَاضَعَ لِلَّهِ رَفَعَاهُ وَ مَنْ تَكَبَّرَ وَضَعَاهُ.
در آسمان دو فرشته بر بندگان گماشته شده اند پس هر كس براى خدا تواضع كند، او را بالا برند و هر كس تكبر ورزد او را پَست گردانند.
كافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص122، ح2
______________________________________
حدیث (3) امام على علیه السلام :
أَشْرَفُ الْخَلَائِقِ التَّوَاضُعُ وَ الْحِلْمُ وَ لِینُ الْجَانِبِ.
شریف ترین اخلاق، تواضع، بردبارى و نرم خویى است.
عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 115 ، ح 2555
______________________________________
حدیث (4) امام على علیه السلام :
فى صِفَةِ المُتَّقینَ ـ : مَلبَسُهُمُ الاِقتِصادُ وَ مَشیُهُمُ التَّواضُعُ؛
در وصف پرهیزكاران ـ : لباسشان میانه رویست و راه رفتن و رفتارشان متواضعانه است.
تحف العقول ص 159 - امالی(صدوق) ص 159 - نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 303 ، خطبه 193
______________________________________
حدیث (5) امام صادق علیه السلام :
إِنَّ مِنَ التَّوَاضُعِ أَنْ یَرْضَى الرَّجُلُ بِالْمَجْلِسِ دُونَ الْمَجْلِسِ وَ أَنْ یُسَلِّمَ عَلَى مَنْ یَلْقَى وَ أَنْ یَتْرُكَ الْمِرَاءَ وَ إِنْ كَانَ مُحِقّاً وَ لَا یُحِبَّ أَنْ یُحْمَدَ عَلَى التَّقْوَى.
از تواضع است كه انسان به پایین مجلس رضایت دهد، به هر كس بر مى خورد سلام كند، مجادله را رها كند اگر چه حق با او باشد و دوست نداشته باشد كه او را به پرهیزكارى بستایند.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 72، ص 465 ، ح 4
______________________________________
حدیث (6) امام على علیه السلام :
إِذا تَفَقَّهَ الرَّفیعُ تَواضَعَ؛
انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانایى رسد، متواضع مى شود.
عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 135 ، ح 3075
______________________________________
حدیث (7) امام كاظم علیه السلام :
إِنَّ الزَّرْعَ یَنْبُتُ فِی السَّهْلِ وَ لَا یَنْبُتُ فِی الصَّفَا فَكَذَلِكَ الْحِكْمَةُ تَعْمُرُ فِی قَلْبِ الْمُتَوَاضِعِ وَ لَا تَعْمُرُ فِی قَلْبِ الْمُتَكَبِّرِ الْجَبَّارِ لِأَنَّ اللَّهَ جَعَلَ التَّوَاضُعَ آلَةَ الْعَقْلِ وَ جَعَلَ التَّكَبُّرَ مِنْ آلَةِ الْجَهْل
زراعت در زمین هموار مى روید، نه بر سنگ سخت و چنین است كه حكمت، در دل هاى متواضع جاى مى گیرد نه در دل هاى متكبر. خداوند متعال، تواضع را وسیله عقل و تكبر را وسیله جهل قرار داده است.
تحف العقول ص 396
______________________________________
حدیث (8) امام رضا علیه السلام :
التَّوَاضُعُ دَرَجَاتٌ مِنْهَا أَنْ یَعْرِفَ الْمَرْءُ قَدْرَ نَفْسِهِ فَیُنْزِلَهَا مَنْزِلَتَهَا بِقَلْبٍ سَلِیمٍ لَا یُحِبُّ أَنْ یَأْتِیَ إِلَى أَحَدٍ إِلَّا مِثْلَ مَا یُؤْتَى إِلَیْهِ إِنْ رَأَى سَیِّئَةً دَرَأَهَا بِالْحَسَنَةِ كَاظِمُ الْغَیْظِ عَافٍ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ.
تواضع درجاتى دارد: یكى از آنها این است كه انسان اندازه خود را بشناسد و با طیب خاطر خود را در آن جایگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار كند كه انتظار دارد با او رفتار كنند، اگر بدى دید آن را با خوبى جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم درگذرد، و خداوند نیكوكاران را دوست دارد.
كافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 124 ، ح 13
______________________________________
حدیث (9) رسول اكرم صلى الله علیه و آله :
ثَلَاثَةٌ لَا یَزِیدُ اللَّهُ بِهِنَّ إِلَّا خَیْراً التَّوَاضُعُ لَا یَزِیدُ اللَّهُ بِهِ إِلَّا ارْتِفَاعاً وَ ذُلُّ النَّفْسِ لَا یَزِیدُ اللَّهُ بِهِ إِلَّا عِزّاً وَ التَّعَفُّفُ لا یَزِیدُ اللَّهُ بِهِ إِلَّا غِنًى.
سه چیز است كه خداوند به سبب آنها جز بر خیر و خوبى نمى افزاید: تواضع كه خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگى نمى افزاید، شكسته نفسى كه خداوند به سبب آن جز عزّت نمى افزاید و مناعت طبع كه خداوند به سبب آن جز بى نیازى نمى افزاید.
عده الداعی ص 178 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 72 ، ص 124، ح 22
______________________________________
حدیث (10) امام حسن عسکری علیه السلام:
التَّواضُعُ نِعمَةٌ لا یُحسَدُ عَلیها؛
تواضع و فروتنی نعمتی است که بر آن حسد نبرند.
تحف العقول ص 489
______________________________________
حدیث (11) امام صادق علیه السلام :
إِنَّ صَاحِبَ الدِّینِ فَكَّرَ فَعَلَتْهُ السَّكِینَةُ وَ اسْتَكَانَ فَتَوَاضَعَ وَ قَنِعَ فَاسْتَغْنَى وَ رَضِیَ بِمَا أُعْطِیَ وَ انْفَرَدَ فَكُفِیَ الْإِخْوَانَ وَ رَفَضَ الشَّهَوَاتِ فَصَارَ حُرّاً وَ خَلَعَ الدُّنْیَا فَتَحَامَى الشُّرُورَ وَ اطَّرَحَ الْحَسَدَ فَظَهَرَتِ الْمَحَبَّةُ وَ لَمْ یُخِفِ النَّاسَ فَلَمْ یَخَفْهُمْ وَ لَمْ یُذْنِبْ إِلَیْهِمْ فَسَلِمَ مِنْهُمْ وَ سَخَتْ نَفْسُهُ عَنْ كُلِّ شَیْءٍ فَفَازَ وَ اسْتَكْمَلَ الْفَضْلَ وَ أَبْصَرَ الْعَافِیَةَ فَأَمِنَ النَّدَامَةَ.
آدم دیندار چون مى اندیشد، آرامش بر جان او حاكم است. چون خضوع مى كند متواضع است. چون قناعت مى كند، بى نیاز است. به آنچه داده شده خشنود است. چون تنهایى را برگزیده از دوستان بى نیاز است. چون هوا و هوس را رها كرده آزاد است. چون دنیا را فرو گذارده از بدى ها و گزندهاى آن در امان است. چون حسادت را دور افكنده محبتش آشكار است.مردم را نمى ترساند پس از آنان نمى هراسد و به آنان تجاوز نمى كند پس از گزندشان در امان است. به هیچ چیز دل نمى بندد پس به رستگارى و كمال فضیلت دست مى یابد و عافیت را به دیده بصیرت مى نگرد پس كارش به پشیمانى نمى كِشد.
امالى (مفید) ص 52، ح 14
______________________________________
حدیث (12) امام على علیه السلام :
مَن أَتى غَنیّا فَتَواضَعَ لَهُ لِغِناهُ ذَهَبَ ثُلُثا دینِهِ؛
هر كس در مقابل ثروتمند به خاطر ثروتش تواضع كند دو سوم دینش از بین برود.
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 508 ، حكمت 228
______________________________________
حدیث (13) دیلمى :
كانَ النَّبىُّ صلى الله علیه و آله ... یُسَلِّمُ عَلَى مَنِ اسْتَقْبَلَهُ مِنْ غَنِیٍّ وَ فَقِیرٍ وَ كَبِیرٍ وَ صَغِیرٍ وَ لَا یُحَقِّرُ مَا دُعِیَ إِلَیْهِ وَ لَوْ إِلَى حَشَفِ التَّمْرِ وَ كَانَ خَفِیفَ الْمَئُونَةِ كَرِیمَ الطَّبِیعَةِ جَمِیلَ الْمُعَاشَرَةِ طَلْقَ الْوَجْهِ بَسَّاماً مِنْ غَیْرِ ضَحِكٍ مَحْزُوناً مِنْ غَیْرِ عُبُوسٍ مُتَوَاضِعاً مِنْ غَیْرِ مَذَلَّةٍ جَوَاداً مِنْ غَیْرِ سَرَفٍ رَقِیقَ الْقَلْبِ رَحِیماً بِكُلِّ مُسْلِمٍ
رسول اكرم صلى الله علیه و آله به هر كس برخورد مىنمودند، از بزرگ و كوچك، ثروتمند و فقیر، سلام مىكردند و اگر به جایى حتى براى خوردن خرمایى خشك دعوت مى شدند، آن را كوچك نمى شمردند. زندگیشان كم هزینه بود، بزرگ طبع، خوش معاشرت و گشاده رو بودند،همیشه متبسم بودند بى آنكه بخندند، محزون بودند بى آنكه اخمو باشند، متواضع بودند بى آنكه از خود ذلّتى نشان دهند، مى بخشیدند ولى اسراف نمى نمودند، دل نازك و نسبت به تمام مسلمانان مهربان بودند.
وسایل الشیعه ج 5 ، ص 54 ، ح 5886 - ارشاد القلوب(دیلمی) ج 1، ص 115
______________________________________
حدیث (14) پیامبر صلى الله علیه و آله :
مَنِ اقْتَصَدَ اَغْناهُ اللّهُ وَ مَنْ بَذَّرَ اَفْقَرَهُ اللّهُ وَ مَنْ تَواضَعَ رَفَعَهُ اللّهُ وَ مَنْ تَجَبَّرَ قَصَمَهُ اللّهُ؛
هر كس میانه روى كند، خداوند بى نیازش سازد و هر كس ریخت و پاش نماید، خداوند نادارش كند، هر كس فروتنى پیشه كند، خداوند بلندش نماید و هر كس بزرگى كند، خداوند خُردش نماید.
نهج الفصاحه ص 755 ، ح 2939
______________________________________
حدیث (15) امام صادق علیه السلام :
ثَلاثٌ تـُورِثُ المَحَبَّه: الـدَیـنُ وَ التَّـواضُعُ وَ البَذلُ؛
سه چیز است که محبت آورد: قـرض دادن و فـروتنـى و بخشـش.
تحف العقول ص 316
______________________________________
حدیث (16) امام هادی علیه السلام :
التَواضُعُ أن تُعطِی الناسَ ما تُحبُّ أن تُعطاهُ؛
فروتنی در آن است که با مردم چنان کنی که دوست داری با تو چنان باشند .
کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ،ص 124 ، ح 13
______________________________________
حدیث (17) ابن شهر آشوب :
كانَ النَّبىّ صلی الله علیه و آله قَبْلَ الْمَبْعَثِ مَوْصُوفاً بِعِشْرِینَ خَصْلَةً مِنْ خِصَالِ الْأَنْبِیَاءِ لَوِ انْفَرَدَ وَاحِدٌ بِأَحَدِهَا لَدَلَّ عَلَى جَلَالِهِ فَكَیْفَ مَنِ اجْتَمَعَتْ فِیهِ كَانَ نَبِیّا أَمِیناً صَادِقاً حَاذِقاً أَصِیلًا نَبِیلًا مَكِیناً فَصِیحاً عَاقِلًا فَاضِلًا عَابِداً زَاهِداً سَخِیّاً كَمِیّاً قَانِعاً مُتَوَاضِعاً حَلِیماً رَحِیماً غَیُوراً صَبُوراً مُوَافِقاً مُرَافِقاً لَمْ یُخَالِطْ مُنَجِّماً وَ لَا كَاهِناً وَ لَا عَیَّافا
رسول اكرم صلی الله علیه و آله پیش از مبعوث شدن، بیست خصلت از خصلتهاى پیامبران را دارا بودند، كه اگر كسى یكى از آنها را داشته باشد، دلیل عظمت اوست؛ چه رسد به كسى كه همه آنها را دارا باشد، آن حضرت پیامبرى امین، راستگو، ماهر، اصیل، شریف، استوار، سخنور، عاقل، با فضیلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلیر و با شهامت، قانع، متواضع، بردبار، مهربان، غیرتمند، صبور، سازگار، و نرمخو بودند و با هیچ منجّم (قائل به تأثیر ستارگان)، غیبگو و پیشگویى همنشین نبودند.
مناقب (ابن شهر آشوب) ج 1، ص 123
______________________________________
حدیث (18) امام صادق علیه السلام :
إنَّ مِن التَّواضُعِ أن یَجلِسَ الرّجُلُ دُونَ شَرَفِهِ؛
تواضع در مجلس، آن است كه كسى در كمتر از جایگاهش بنشیند
كافی(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 123، ح 9
______________________________________
حدیث (19) امام صادق علیه السلام :
سَمِعتُهُ یَقُولُ إنَّ فِی السَّمَاءِ مَلَکَینِ مُوَکَّلَینِ بِالعِبادِ فَمَن تَواضَعَ لِلهِ رَفَعَاهُ وَ مَن تَکَبَّر وَضَعَاهُ
شنیدم آن حضرت می فرماید: در آسمان دو فرشته موکل بندگان خدایند. هر کس فروتنی کند برای خدا، آن دو او را بالا ببرند، و هر کس تکبر ورزد، خوار و ذلیلش کنند.
کافی(ط-الاسلامیه) ج2 ، ص122 ، ح2
______________________________________
حدیث (20) امام صادق علیه السلام :
فیما أَوحَی اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ إلَی دَاوُدَ یا دَاوُدُ کَما أنَّ أقرَبَ النَّاسِ مِنَ اللهِ المُتَوَاضِعونَ کَذَلِکَ أبعَدُ الناسِ مِنَ اللهِ المُتَکَبِّرُونَ.
از جمله وحی های که خدای عزوجل به داود این بود: ای داود همچنان که نزدیک ترین مردم به خدا انسان های فروتن هستند، دور ترین مردم از خدا نیز متکبران اند.
کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ، ص 123 ، ح 11
______________________________________
حدیث (21) امام علی علیه السلام :
مَن تَواضَعَ قَلبُهُ لِلَّهِ لَم یَسأم بَدنهَ مِن طاعَةِ اللهِ
هر که قلبش برای خدا تواضع داشته باشد،بدنش از طاعت خدا خسته نمی شود.
کنز الفؤاد ج 1 ، ص 278 - بحار الانوار(ط-بیروت) ج 75 ، ص 90 ، ح 95
منبع : aviny.com
ویدیو : احادیثی منتخب درباره تواضع