آزادراه تهران – شمال طلسمی كه نمی‌شکند : كمتر ایرانی است نام پروژه آزادراه ...
كمتر ایرانی است نام پروژه آزادراه تهران- شمال را نشنیده باشد. پروژه‌ای كه قرار است تهران را به شمال كشور وصل كند. از مسیرهای صعب‌العبور بگذرد و مسافران را راحت‌تر از پیچ و خم‌های چالوس به جنگل‌های شمال و سواحل خزر برساند. روزنامه تهران امروز: كمتر ایرانی است نام پروژه آزادراه تهران- شمال را نشنیده باشد. پروژه‌ای كه قرار است تهران را به شمال كشور وصل كند. از مسیرهای صعب‌العبور بگذرد و مسافران را راحت‌تر از پیچ و خم‌های چالوس به جنگل‌های شمال و سواحل خزر برساند.
17 سال از آغاز این پروژه گذشته و دولت‌های مختلف با رویكردهای مختلف آمده و رفته‌اند و شعار‌ها و قول‌های مختلف داده‌اند ولی هنوز پیشرفت آنچنانی در این پروژه پر‌حاشیه، دیده نمی‌شود. پیمانكار پشت پیمانكار عوض شده اما روند ساخت این آزادراه نه.
به نوشته تهران امروز، آمارهای رسمی نشان می‌دهد تا به حال بیش از 850 میلیارد تومان برای این پروژه هزینه شده و برای اتمامش با روند فعلی به هزاران میلیارد تومان دیگر بودجه نیاز است. همین بخش‌هایی كه ساخته شده خودش دردسر جدیدی برای وزارت راه و شهرسازی است و حفظ و نگهداری آن به هزینه بالایی نیاز دارد. در روزهای اخیر هم حرف و حدیث در مورد این آزاد راه كم نبوده. هرجا عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی حضور داشته یك پای ثابت حرف‌هایش این پروژه بوده است.
قرارگاه خاتم یا بنیاد مستضعفان؛ مسئله این است
یكی از درگیری‌های جالب توجه در این پروژه موضوع پیمانكار است. در حال حاضر هنوز بر كسی به‌طور مشخص روشن نیست که پیمانكار این آزادراه بنیاد مستضعفان است یا قرارگاه خاتم الانبیا. وزیر راه و شهرسازی می‌گوید: مصوبه حضور قرارگاه خاتم در آزادراه تهران- شمال لغو شده است، بنیاد در آزادراه حضور دارد و دولت به‌دنبال تجدید نظر در قراردادهای قبلی است.
یكی از وعده‌های وزیر راه و شهرسازی در روزهای آغاز فعالیتش، تكمیل پروژه تاریخی آزادراه تهران - شمال و بهره‌برداری از این پروژه 18 ساله تا پایان وزارتش در این وزارت‌خانه است اما در شرایطی كه هنوز پیمانكار این پروژه مشخص نیست عملی شدن این وعده در مدت 4 سال بعید به نظر می‌رسد. آزادراه تهران - شمال كه طبق قرارداد وزارت راه با بنیاد مستضعفان باید به صورت مشاركتی طی چهار قطعه ساخته شود، فقط قطعه چهار آن به طول 20 كیلومتر از چالوس تا مرزن‌آباد و با پیمانكاری بنیاد مستضعفان عید امسال افتتاح شد كه البته پیمانكارش معتقد است هنوز این قطعه نواقصی دارد و بدون رفع نواقص زیر بار ترافیك رفته است. قطعه یك این آزادراه نیز به طول 32 كیلومتر با فاینانس چینی و بودجه وزارت راه و كارفرمایی بنیاد مستضعفان در حال ساخت است كه به گفته وزیر راه هنوز بخشی از تونل‌های این قطعه تمام نشده، برق و كف این قطعه باقی‌مانده و حدود 40 درصد پیشرفت داشته كه سرعت پیشرفت آن قابل قبول نیست.
قطعات دو و سه آزادراه كه طی ماه‌های اخیر با گفته‌های متناقضی همراه شده 57 كیلومتر طول دارد و قرار بود با پیمانكاری بنیاد مستضعفان و مشاركت 50درصدی وزارت راه ساخته شود اما در اواخر خرداد، مدیرعامل شركت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل دولت دهم اعلام كرد به دلیل اینكه بنیاد در این قطعات فعالیت نمی‌كند این قرارداد فسخ و پروژه به پیمانكار دیگری واگذار می‌شود.
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا اعلام كرده در صورت تامین منابع مالی می‌تواند این پروژه را مطابق برنامه زمان‌بندی 36 ماهه تكمیل و تحویل دولت دهد و از حیث ماشین‌آلات، تجهیزات و نیروی انسانی متخصص مشكلی در اجرا و راه‌اندازی این پروژه ندارد.از سوی دیگر بنیاد مستضعفان، اعلام كرده كه با توجه به اجرای عملیات در این دو قطعه و هزینه‌كردش برای احداث تونل در این مسیر باید خسارتش پرداخت شود.طبق آنچه مسئولان بنیاد مستضعفان اعلام می‌كنند آنها 810 میلیارد تومان در آزادراه تهران - شمال هزینه كرده‌اند كه اگر وزارت راه این مبلغ را بپردازد آنها از پروژه كنار می‌روند.یكی از مشكلات مهم اجرای این پروژه كمبود اعتبارات است. وزیر راه و شهرسازی هم به این مشكل اشاره كرده بود. استاندار مازندران اما گفته در سال 93 اعتبار بسیار خوبی برای آزادراه تهران ـ شمال دیده شد و از 200 میلیارد ریال در سال 92 به یك‌هزار میلیارد ریال رسیده است.
طرح سوال از وزیر
حجت‌الله نوروزی نماینده علی‌آباد در مجلس در مورد روند پیشرفت این پروژه به تهران امروز می‌گوید: متاسفانه با وجود جنجال‌ها و حرف و حدیث‌هایی كه این روزها در مورد آزاد راه به راه افتاده چشم‌انداز روشنی در برابر این پروژه دیده نمی‌شود. همین موضوع باعث شده نمایندگان شمال كشور طرح سوالی را از وزیر راه و شهرسازی امضا كنند كه منتظر اعلام وصولش هستیم. او می‌گوید: متاسفانه در دولت‌های مختلف در مورد پروژه آزاد راه تهران- شمال شعارهای مختلفی داده شده است اما ما در عمل تلاش قابل ملاحظه‌ای را شاهد نیستیم. این پروژه با اعتبارات دولتی به پایان نمی‌رسد و باید به‌طور جدی از توان بخش خصوصی هم در اجرای آن استفاده شود. براساس گزارش‌های دریافتی ما در حال حاضر سرعت پیشرفت این پروژه بسیار كند است.
پروژه را به قرارگاه خاتم واگذار كنند
احمدعلی مقیمی عضو كمیسیون عمران و نماینده بهشهر هم در این باره به تهران امروز می‌گوید: متاسفانه در هیچ دولتی كار جانانه‌ای برای اجرای این پروژه انجام نشده است. از طرف دیگر انجام این پروژه با منابع دولتی امكان‌پذیر نیست و اگر دولت بخواهد فقط به بودجه سنواتی خود برای این كار اكتفا كند 50 سال دیگر هم این پروژه به اتمام نمی‌رسد. او می‌گوید: باید از راه‌های دیگر از جمله منتشر كردن اوراق مشاركت و منابع خاص هزینه این پروژه تامین شود. از نظر مقیمی در حال حاضر قرارگاه خاتم الانبیا با توجه به سوابقی كه در اجرای پروژه‌های مختلف دارد مناسب‌ترین پیمانكار برای این پروژه خواهد بود و پیمانكاران كوچك‌تر نمی‌توانند آن را به انجام برسانند. این اظهارنظر مقیمی در حالی است كه به نظر نمی‌رسد اراده جدی در وزارت راه و شهرسازی برای واگذاری آزاد راه تهران –شمال به قرارگاه خاتم الانبیا وجود داشته باشد.
دولت خودش را كنار نكشد پروژه اجرا نمی‌شود
مسعود مهاجر كارشناس حمل‌ونقل هم در این باره می‌گوید: بهترین راهكار برای به سرانجام رساندن این پروژه این است كه هركس نمی‌تواند آن را اجرا كند كنار بكشد. در حال حاضر پیمانكار اصلی این پروژه خود دولت است و در این 17 سال نشان داده از انجام آن عاجز است پس بهتر است خودش را كنار بكشد تا پیمانكارانی كه توان انجام آن را دارند وارد عمل شوند.
او می‌گوید: از اول واگذاری این پروژه با مشكل همراه بوده و هیچ‌وقت یك مناقصه واقعی برگزار نشد و همه چیز مشروط و رانتی پیش رفت. وقتی پروژه به بنیاد واگذار می‌شود و در عوض قرار است هزینه‌های آن از طریق فروش زمین‌های اطراف جبران شود بدون اینكه بررسی كرده باشیم كه این پروژه چه تاثیری روی این زمین‌ها خواهد داشت معامله‌ای روی هوا انجام شده كه سرنوشت‌اش همین می‌شود. الان هم بهترین راهكار این است كه از اول این پروژه را به مناقصه گذاشت تا همه پیمانكاران خارجی و داخلی كه مایل هستند در آن شركت كنند بدون قرارداد مشروط وارد عمل شوند.
به هر حال تا زمانی كه دولت می‌خواهد هزینه این آزاد راه را خودش بپردازد قابل اجرا نیست چرا كه در حال حاضر دولت برای كارهای اساسی‌تر و با اولویت‌تری در كشور پول كافی ندارد. دم دستی‌ترین راه به سرانجام رساندن این پروژه فاینانس خارجی است. دولت باید عزم‌اش را برای اتمام این پروژه نشان دهد. و معلوم كند كه از چه زمانی و با چه شرایطی می‌خواهد این پروژه دوباره كلنك زنی شود و در چه زمانی تمام شود و بر این اساس آن را به مناقصه بگذارد. مناقصه‌ای كاملا شفاف و روشن باید برگزار شود. با این شرایط كنسرسیوم‌های شركت‌های ساختمانی وجود دارند كه می‌توانند ظرف سه سال پروژه را به اتمام برسانند.
ویدیو : آزادراه تهران – شمال طلسمی كه نمی‌شکند