آداب و رسوم مردم گیلان :   آداب و رسوم مردم گیلان آیینها و مراسمی كه در طول ...

 

آداب و رسوم مردم گیلان

آیینها و مراسمی كه در طول زندگی یك فرد انجام می شود ومحور انجام آن، فرد انسان است.در این بخش آیینها و مراسمی انجام می گیرد كه به مقاطع مختلف زندگی یك فرد, از تولد تا مرگ مربوط می شود. از جمله این مراسم در گیلان: مراسم فرزند خواهی و آداب و رسم های تولد؛ گاز فروشان« دندون فروشان», ختنه سوران و آیین ازدواج؛ عقد كنان, حنابندان ، گیشه بری و آداب ومراسم سوگواری است .

آداب و مراسم سوگواری آیین ها و مراسمی است كه در انتهای عمر یك انسان برگزار می شود. بنا براعتقاد به معاد و وجود جهانی دیگر ،در هر نقطه از ایران و جهان، مراسم خاصی را برای فراد مرده برگزار می كنند كه ریشه در اعتقادات و دستورات دینی و مذهبی مردم آن منطقه دارد . از برگزاری این گونه مراسم دوهدف مد نظر است: یكی طلب آمرزش و آرامش برای روح شخص درگذشته{جنبه اعتقادی} ،و دیگری به منظور همراهی و همدردی با بازماندگان و حفظ احترام و رعایت شئون خانواده{جنبه اعتقادی} می باشد.

2- آیینها و مراسمی كه در گردش یك سال قمری برگزار می شود و برگزاری آنها به یك روز معین از سال بستگی دارد. از قبیل: شب اول ماه, ماه محرم و روز عاشورا, اعتقادات و رسوم ماه رمضان(عید فطر), ماه رجب,نیمه شعبان,عید قربان وعید قدیر.

درمراسم ماه محرم و عزاداریهای مربوط به آن،روضه خوانی ، دسته گردانی و تعزیه خوانی ،3 گونه عمده مراسم عزاداری است. تعزیه از مهمترین ، پرشورترین و پر جاذبه ترین مراسم سنتی - مذهبی و درعین حال كامل ترین گونه نمایش سنتی و مردمی ایران است.

تعزیه در گیلان،هم در روزهای سوگواری امام حسین ‹ ع› و هم در برخی از ماهها برگزار می شود، به ویژه در روستاها دو ماه آخر تابستان و فصل پایان كار و فعالیتهای زراعی ،هنگام رواج تعزیه خوانی است كه از جهت روش و شیوه اجرا و نوع تعزیه نامه زیر نفوذ و تاثیر قزوین است. درشهرهای گیلان تعزیه خوانان محلی هستند. مكان خاصی برای اجرای تعزیه ساخته نشده است ،بلكه در فضای باز جلوی مسجدها (تكیه)،این گونه مجالس تعزیه برگزار می شود. مانند: تكیه سردار معتمد در سنگر و تكیه چارده.

3-آیینها و مراسمی كه در گردش یك سال خورشیدی برگزار می شود.

4-آیینها و مراسمی كه در رابطه با فعالیتهای تولیدی و معشیتی انجام می شود.

مراسم ازدواج
1- گیشه بری:بردن عروس به خانه داماد را به اصطلاح گیشه بری می گویند ،كه با هیجان ترین قسمت از مراسم عروسی و نقطه اوج این مراسم است. در این هنگام صدای سازونقاره, ترانه خوانی و مباركباد فضا را آكنده می كند. اما گویی درضمیرفرهنگ جامعه نیز ، همانند عروس كه دارای دلی نگران و غم اندوه خداحفظی از دوران كودكی و نوجوانی)دختری(خود در خانه پدر است , دل نگرانی و تشویش وجود دارد و بنا به رسم، به صورتهای مختلف برای عروس بخت و اقبال خوب آرزو می كنند.

2- نحوه اجرای گیشه بری در مناطق مختلف :در گیلان در مناطق مختلف مراسم گیشه بری با شیوه های خاصی انجام می گیرد. در شرق گیلان, نهالی را كه از خانه پدر عروس كنده اند، همراهش می كنند و این نهال را عروس و داماد، با هم در خانه داماد می كارند. در بعضی از روستاهای غرب و شرق گبلان، مادر عروس پای خروسی را كه از مادر داماد گرفته، با رشته های رنگین ابریشمین به پای مرغ می بندد و آن مرغوخروس را با عروس همراه می كنند, تا در خانه داماد بند از پای آن بر گیرند و در لانه ای كه آماده كرده اند،جایشان دهند.

در خیلی از نقاط گیلان نان وآرد را در سفره ای ، به كمر عروس می بندند تا با خود خیر و بركت به همراه داشته باشدو به این ترتیب عروس عازم خانه بخت می شود، اما قبل از آنكه پا رااز خانه بیرون بگذارد, در هر منطقه بنا به رسم , برادر یا دایی عروس جلوی در را می گیرد تا چیزی از عروس بگیرد ، و به آنچه دریفت كرده ؛ درسری(در ماسال) ودائیانه(در نومندان و شرق گیلان) می گویند .

اگر راه خانه داماد نزدیك باشد. عروس را پیاده می برند و اگر راه دور باشد، مركبش اسبی مزین و آراسته خواهد بود كه البته باید نر و اخته نكرده باشد. در مناطق شرق گیلان( روستاهای كوهستانی دیلمان )، عروس از هر جوی آب روان كه بگذرد ،بخشی از مهریه خود را به حضرت فاطمه الزهرا‹س› می بخشد و جمع این بخششها را ازمهریه او كم می كنند. در نیمه راه ،داماد با دو تن ساقدوس و سلدوش به پیشواز عروس می آید و یك نارنج ، پرتقال و سیب یا یك تكه قند به طرف عروس پرتاب می كند كه مفهوم بركت خواهی و طلب نیك بختی درآن نهفته است. مراسم داماد قاپان.

منبع:gilane-ma1.blogfa.com

ویدیو : آداب و رسوم مردم گیلان